mercredi 25 janvier 2012

Un pauc de literatura ...

Ai! ai! malancounié, grinour di causo visto, antan, dins la jouinesso! Pèr grand,
pèr bèu que fugue lou païsage couneigu, quand voulèn lou revèire, quand voulèn ié
tourna, sèmpre, sèmpre ié manco quaucun o quaucarèn!
Quau me rendra lou chale, l’emparadisamen de moun amo ignourènto, quand, talo
qu’uno flour, se durbié touto novo i cansoun, i sourneto, i coumplancho, i fablèu, que ma
maire en fielant, iéu amata sus si geinoui, me disié, me cantavo en douço lengo de
Prouvènço: lou Pater de Calèndo, Marìo-Madaleno la pauro pecairis, lou Mòssi de
Marsiho, la Pourqueireto, lou Marrit Riche, e tant d’àutri recit e legèndo e cresènço de
nosto raço prouvençalo, que bressoulèron moun jouine age d’un balans de pantai e
d’esmougudo pouësìo! Après lou la de soun nourri, m’abarissié, la santo femo, ansin
emé lou mèu di tradicioun e dóu bon Diéu.
Vuei, em’ aquéu sistèmo estrechan e brutau que vòu plus teni comte dis alo de
l’enfanço, dis istint angelen de l’imaginacioun neissènto, de soun besoun de meraviho,
que fai li sant e lis eros e li pouèto e lis artisto, à l’enfantoun, vuei, entre naisse, emé la
sciènci nuso e cruso vous i’entre-secon amo e cor... Eh! pàuri tantalòri! emé l’age e
l’escolo, e subre-tout l’escolo de la vido vidanto, s’apren bèn que trop lèu la verita
escasso, e la desilusioun analitico, scientifico, de tout ço que nous encantè.
Se, à vint o trento an, quand l’amour nous pessugo pèr uno bello chato
poumpouso de jouinesso, quauque fachous anatoumisto venié nous parla coume eiçò:
“ Vos saupre lou verai d’aquelo creaturo que te fai tant de gau? Se la car ié toumbavo,
veiriés uno mort-peleto! ”Cresès pas que subran lou mandarian rascla de bouto?

Frederic Mistral (Memori e raconte)

Reaccion...

L'autre jorn siam anats veire una conferéncia (animada)de Claudi Alranq e i a una frasa que m'a pertocada. "Eriam d'occitans, an fach de nautres d'indians", non pas aquela, mema s'es verai qu'es prigonda e que i podèm soscar prigondament. Es una autra, qu'es rai mens "classa" e mai qu'a quand mema de sens. De tot biais quau podriá dire que Claudi Alranq ditz de causas sens sens?! Bon e donca aquesta frasa es: "Perquè s'entrevar de trobar de novèus escrivans alara que n'avèm a bodre esconduts dins de cartons?". E ben maugrat lo fach que vene de dire que totei lei paraulas de Claudi Alranq son sensadas, per ieu aquí s'engana.

D'efiech, me pense qu'es mai urgent de trobar de escrivans novèus. Es pas per dire que çò qu'es estat escrich abans es pas bòn ò pas util, mai es perquè me pense que la creacion culturala es çò que rend una lenga vidanta. Se capitam de motivar de gens, joves, ò mens joves tanben, d'escriure en occitan, e donca pensar en occitan, la lenga vendrà mai valorisada per la societat.
Donca de segur que çò que i a dins lei cartons es important, e qu'es bòn. Podèm pas renegar çò que faguèron nòstrei rèires, perquè son elei, en quauque sòrta, leis iniciators de la nòstra cultura d'ara.

E pasmens pense que podèm pas demorar dins lei sovenirs. Devèm avançar cap a l'avenidor e cap a la modernitat per poder ancorar la nòstra lenga e la nòstra cultura dins la societat d'uèi.
Perquè per ieu, per que la lenga occitana demòre viva, la fau ancorar dins leis esperits dei gents, dins lei mors. E per faire aquò nos devèm adaptar a aquestei mors, per aquò nos fau tornar crear de causas nòvas "dins lo vent". Aquesta adaptacion passa d'en primier per la creacion a mon vejaire. E dins la creacion parle tant d'escritura coma de teatre ò de musica.

Vaquí mei pensadissas de la setmana. Es verai qu'ai pas la costuma de desvolopar aquestei genres de subjècte mai me pense qu'en aquesta annada 2012 vau ensajar de dintrar dins aquestei subjèctes de reflexion que tròbe utils e importants. Vos farai donca partejar mei reflexions.

Abans de vos daissar vos gramercege per vòstra fidelitat de lectura, e subretot tu polida jogairitz d'Autbois.

mercredi 18 janvier 2012

Nové...

Vaquì que Nové es passat mai me fau vos lo contar. Comencèt quora la polida Aliça venguèt a l'ostau per passar quauquei jorns ensèms. Aneriam passejar dins lo polit Avinhon, amb sei polidas iluminacions, son mercat de Nové, sa grèpia e sei passejaires dau dimenge. Iè vouguère mostrar lo polit palais dau Roure. Aguerèm d'astre! Rescontrerèm un òme que nos expliquèt totei lei personatges de la grèpia. Mai estranh... I troberiam de santons pas costumiers. Primier avèm trobat Alfonsa Daudet, Mossur Seguin amb sa cabra, puèi escondut au mitan de totei leis autres lo Frederic Mistral acompanhat de Mirelha e Vincent. Mistral sariá una compausanta simbolica de Provença tant coma la lavanda o l'olivier? De soscar.

Mai aviá pas sonque la grèpia, i aviá tanben una taula dreisada amb dessus lei coneiguts tretze dessèrts de Provença. Mai coma tota tradicion i a de causas que comprenèm pas. Per exemple: que fa lo melon dins lei tretze desserts? Es pas una frucha de sason, se? E ben pausère la question per vos. Volètz saupre la responsa? Vos la vau dire. En fach a l'epòca i aviá una mena de melon que durava fins a l'ivèrn, mai desapareguèt. Donca quora aquela mena desapareguèt trobèron un autre biais d'aver de melon fins a Nové. Avián una tecnica de conservacion tarrible. En fach prenián lo melon e lo metián dins una boita plena de blat e la tancavan. Metián la boita dins lo granier e coma aquò lo melon teniá fins a Nové. Eran pas con lei rèires! Ieu siáu totjorn espantada d'aprener de causas coma aquò. Me dise que ara tota nòstra tecnologia es pas ren a costat deis invencions de nòstrei rèires. Mai bòn es pas l'endrech per mei pensadissas anticapitalistas.

Puèi contunheriam nòstra passejada. E rescontreriam l'usurpator d'identitat, lo messorguier en potença... Lo papà Nové. Comprendrai pas jamais coma lei pichòts fan per crèire a aquò. Mai ço que me fa lo mai rire es de vèire lei produch derivats d'aquest paire novè. Benlèu qu'es tanben la crisi per eu mai d'aqui a se metre au parachuta, a la musica o autre!

E òc Novè es pas tot bèu mai pensatz pas qu'aquesta passejada siague un marrit sovenir perquè la magia de novè opèra totjorn.
Vos daisse sus aqueu polit sovenir e vos done rendètz-vos lèu per un subjècte mai d'actualitat.

P.S: Bona annada ben granada e ben acompanhada, coma se ditz en Provença.